Tỉnh Thái Nguyên có trên 1.520 hộ đồng bào dân tộc Mông với gần 8.000 người sinh sống tập trung chủ yếu tại 26 xóm, bản đặc biệt khó khăn.

Chung tay mở đường lên bản Mông. Ảnh: ĐT.

Tiếp cận sản xuất nông nghiệp hàng hóa

Quyết tâm nâng cao đời sống người Mông trên địa bàn, Thái Nguyên đã triển khai thực hiện Đề án Phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất và đời sống các xóm bản đặc biệt khó khăn có nhiều đồng bào dân tộc Mông sinh sống (Đề án 2037).

Qua 5 năm qua, tỉnh đã hỗ trợ sản xuất cho đồng bào thông qua hỗ trợ giống, phân bón trồng ngô lai cho gần 7.000 lượt hộ. Hỗ trợ lãi suất, kinh phí trồng cỏ chăn nuôi trâu, bò cho trên 250 hộ. Hỗ trợ trồng hơn 40ha cây ăn quả,...

Ông Ngô Văn Tô, Bí thư Chi bộ xóm Khuổi Mèo, xã Sảng Mộc huyện Võ Nhai cho biết, xóm bắt đầu sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hoá, các cây trồng chủ lực là ngô lai và cam sành, diện tích khá lớn. Nhiều hộ đầu tư nuôi bò thương phẩm có thu nhập cao.

Nếu như thập niên đổ về trước, bà con thường xuyên thiếu đói đến 3 tháng mỗi năm, nay hoàn toàn không còn cảnh đói, các hộ đang nỗ lực thoát nghèo vươn lên làm giàu.

Xóm Khuổi Mèo hiện có 118 hộ, 550 khẩu toàn bộ là người Mông có gốc gác tại các huyện giáp biên của tỉnh Cao Bằng, sau năm 1975 mới di cư đến huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Do đến sau, đất canh tác hầu hết đều đã có chủ nên xóm có rất ít tư liệu sản xuất sinh nhai. Đồng bào tận dụng khai hoang những diện tích đều là đất dốc, bạc màu, canh tác theo phương pháp cũ năng suất rất thấp.

Kể từ năm 2015, theo Đề án 2037 của tỉnh Thái Nguyên, bà con trong xóm được cấp hạt giống ngô lai và phân bón. Ông Tô cho biết, kể từ đó, bà con mới biết dùng phân bón cho cây trồng. Được hướng dẫn kỹ thuật, cách chăm sóc theo công nghệ kỹ thuật mới, chỉ 1-2 hạt/hốc, trồng thưa hơn trước đây, nên cây phát triển tốt, tỷ lệ đậu bắp rất sai, năng suất cao gấp nhiều lần.

Cây ngô lai chính là bước đi đầu tiên thay đổi tập quán sản xuất góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống bà con. Chính quyền xã Sảng Mộc cũng đã vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa cây lúa vào sản xuất. Ông Tô đánh giá cao giống lúa lai Ưu 838, cũng là giống lúa được nhà nước hỗ trợ, chất lượng gạo thơm ngon và năng suất cao.

Mỗi vụ, nhà ông trồng 7kg giống, thu về trên 1,5 tấn thóc. Bà con được cơ quan khuyến nông hướng dẫn khoa học kỹ thuật theo kiểu “cầm tay chỉ việc”. Cán bộ đến tận ruộng để làm mẫu cách trồng cấy, cách bón phân, kiểm tra xử lý sâu bệnh. “Nếu không được tập huấn không làm được đâu”, ông Tô khẳng định.

Ngôi nhà mới của gia đình Vương Văn Lầu - một trong các hộ chăn nuôi hiệu quả từ bò giống được Nhà nước hỗ trợ. Ảnh: AV.

Đáng kể, cũng là hướng đi chắc chắn và bền vững nhất trong phát triển sản xuất của xóm, là chăn nuôi trâu, bò hàng hoá. Nhiều hộ dân được hỗ trợ mua trâu, bò, được tập huấn kỹ thuật và trồng cỏ voi để thay đổi từ nuôi thả sang làm chuồng nuôi nhốt mang lại hiệu quả kinh tế cao. Như nhà Vương Văn Lầu, 35 tuổi, được cấp 1 con bò theo diện hộ nghèo. Nhờ chăm chỉ và áp dụng tốt kiến thức chăn nuôi, Lầu đã tăng đàn lên tới 5-6 con, xây cất được ngôi nhà rất khang trang nhờ tiền bán bò, kinh tế hiện khá hơn nhiều.

Những năm gần đây, bà con người Mông ở Khuổi Mèo đã bắt đầu có lực để đầu tư trồng rừng và cây ăn quả. Cả xóm hiện có khoảng hơn 10ha cam sành của 15 hộ, hộ ít 300 cây, hộ nhiều cả nghìn cây. Nhà nước cấp giống và tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật chăm sóc cây có múi. Bà con tự rủ nhau đến các vùng cam lớn tại Hàm Yên (Tuyên Quang) để học cách tỉa cành, tra phân. Một số vườn cam đã được cho thu hoạch, chất lượng rất thơm, ngọt do được chăm sóc theo hướng hữu cơ hoàn toàn không sử dụng hoá chất để trừ sâu bệnh.