Đồng chí Nguyễn Thanh Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên thăm khu trưng bày của HTX Hương Vân Trà. 

Thái Nguyên là vùng đất gắn với cây chè truyền thống, sản phẩm chè được đem đi khắp các vùng miền và cả thị trường nước ngoài, được những người sành chè và nhiều thị trường khó tính chấp nhận.

Thời gian gần đây, du khách dừng chân tại Thái Nguyên thường nhắc đến HTX Hương Vân Trà với không gian thưởng thức trà và nghe hát Then của chị Nguyễn Thị Hương Vân, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Giám đốc HTX Hương Vân Trà xây dựng và ra mắt tại tổ 11, phường Đồng Quang, TP Thái Nguyên (tỉnh Thái Nguyên).

Những quyết định táo bạo

Sinh ra và lớn lên tại Thái Nguyên, dù gia đình không có truyền thống làm chè, nhưng Hương Vân yêu thích cây chè từ nhỏ. Cơ duyên của chị với cây chè được gắn liền với mơ ước tuổi thơ của chính mình.

Đồng chí Nguyễn Thanh Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên thăm khu trưng bày của HTX Hương Vân Trà. 

Để biến ước mơ tuổi thơ thành hiện thực, chị Vân bắt đầu tìm hiểu về thật kỹ về cây chè. Sau đó, chị quyết định liên kết với nhiều hộ dân trong xã Tân Cương để xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất chè. Mục tiêu của việc liên kết này là mang đến cho người thưởng trà những sản phẩm an toàn, chất lượng. Chị cùng với bà con áp dụng sản xuất chè theo quy trình VietGAP, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Sau khi nghiên cứu, tìm hiểu, chị phân tích, mỗi cánh chè sau khi chế biến không chỉ đơn giản là có màu đen xanh, có hương thơm, đượm vị, chát nơi đầu lưỡi, ngọt nơi cuống họng mà nó còn mang nét đẹp văn hóa của đất và người dân Thái Nguyên.

Nỗ lực vượt qua gian khó

Chia sẻ với chúng tôi, chị Vân kể về những ngày đầu thực hiện sản xuất chè đầy gian khó: Trước đây, người dân chăm sóc, phun thuốc bảo vệ thực vật không tuân thủ quy trình; thu hái khi chưa đủ thời gian cách ly chế biến, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Với quyết tâm xây dựng giá trị từ trà, được sự hỗ trợ của Nhà nước, các hộ dân đã được tham gia các lớp tập huấn do Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh về quy trình chăm bón cây chè. Tất cả đều được ghi chép, ngày làm cỏ, ngày phun thuốc, kiểm tra mật độ dày, sâu bọ, cuối cùng là phun thuốc thảo mộc theo đúng quy chuẩn cách ly và cho thu hái, sao sấy theo quy trình liên hồi liên tục, đảm bảo với nhiệt độ để cho ra những dòng trà tinh túy nhất.

Chị Nguyễn Thị Hương Vân  (áo xanh) chia sẻ về cách thức chăm sóc vùng nguyên liệu. 

Cho dù vượt qua bao khó khăn, chị vẫn kiên trì đồng hành cùng người dân. Thành quả có được ngày hôm nay chính việc các thành viên trong HTX đồng lòng với quyết tâm cao mà có được. Từ đó đẩy ứng dụng khoa học kỹ thuật, cải tiến máy móc thiết bị vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, giữ vững thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị trên một đơn vị sản phẩm. HTX đã mời các chuyên gia, các nhà khoa học phân tích đánh giá, tư vấn và tập huấn cho người lao động về các quy trình và hướng dẫn cho từng đối tượng từ nông dân, công nhân… các khâu trong quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn, để mỗi sản phẩm của hợp tác xã ra thị trường đều bảo đảm chất lượng và an toàn đối với người tiêu dùng.

“Trái ngọt” cho những nỗ lực

Sau gần 20 năm xây dựng thương hiệu Trà Hương Vân, đến năm 2020, chị Nguyễn Thị Hương Vân đã quyết định thành lập HTX Hương Vân Trà để khẳng định uy tín của sản phẩm trên thị trường.

2021 là năm khởi sắc của Trà Hương Vân, HTX Hương Vân Trà đạt danh hiệu sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu tỉnh Thái Nguyên với dòng sản phẩm  “Ngọc xuân trà - trà đinh cao cấp”  và Giấy chứng nhận sản phẩm đạt OCOP 4 sao với dòng sản phẩm “Hương Vân trà – Trà tôm nõn’’. Hiện nay, HTX có tất cả 18 thành viên tham gia, đều là những hộ trồng chè của vùng đất Tân Cương. Thị trường sản phẩm của HTX đang bao phủ toàn quốc, trong đó tập trung chủ yếu ở một số tỉnh như: Quảng Ninh, Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh…

Để yên tâm về chất lượng thì sản phẩm sản xuất theo chuỗi giá trị của Hương Vân Trà chính là sự lựa chọn “số một” cho những người tiêu dùng thông thái. Đây cũng chính là lý do để mỗi lần đến Thái Nguyên, du khách đều tìm đến Hương Vân Trà mua về thưởng thức, làm quà biếu tặng người thân cũng như các đối tác.

Lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên thăm gian hàng trưng bày sản phẩm Trà Hương Vân. 

Văn hóa uống trà cùng vấn đề trà ngon và trà không ngon

Lâu nay, trên thị trường vẫn có tình trạng, nhiều sản phẩm chất lượng thấp khi đưa đến tay người tiêu dùng đã bị tăng giá bán. Trước tình trạng đó, từ sự liên kết với hộ dân ở xã Tân Cương, chị Vân đã mang đến cho người yêu thích ẩm thực trà những sản phẩm có giá bán tương xứng với chất lượng.

Chia sẻ với chúng tôi, chị Vân cho rằng, có hai vấn đề để hiểu và phân biệt được thế nào là trà ngon và trà không ngon.

Thứ nhất, cây chè cần được trồng ở những rẻo đất phù hợp để có được những dưỡng chất tốt nhất và có được hương vị đậm đà. Vậy nên yếu tố về đất hay gọi là thổ nhưỡng là một yếu tố vô cùng quan trọng để tạo nên một cây chè tuyệt hảo. Đây chính là yếu tố tạo nên sự khác nhau cơ bản về chất lượng trà.  

Thứ hai, có lẽ có rất nhiều người biết về cây chè, hiểu về nguồn gốc của cây chè, nhưng lại không có nhiều người biết thưởng thức trà. Bởi qua rất nhiều năm làm nghề và kinh doanh trà cũng như là đem đến sự hiểu biết về nét văn hóa thưởng trà mà chị đã nhận ra rằng: “Còn rất nhiều người chưa biết thưởng trà một cách đúng nghĩa”.

Mọi người thường “uống trà” thay vì là “thưởng trà”. Một số người sẽ ưa chuộng những dòng trà có vị đậm đà, ngọt sâu, nước trà vàng óng; một số khác thì lại thích dòng trà có vị thanh mát, nhẹ nhàng, nước trà có màu vàng chanh nhạt. Chính những sở thích khác nhau này đã đưa ra những đánh giá khác nhau về trà ngon và trà không ngon.

Đến Hương Vân Trà, mọi người đều tự hào gọi chị là “người làm trà từ tâm”, bởi Vân luôn khát khao đem đến sản phẩm an toàn cho những người yêu trà. Hương Vân Trà ra đời cũng với ý nghĩa đó. Đó cũng là cách mà theo chị chia sẻ để trả ơn quê hương Thái Nguyên, đã gieo nghiệp cho chính mình.

Tôi nghĩ rằng, con đường mà chị Nguyễn Thị Hương Vân lựa chọn là một con đường khó, gập ghềnh và nhiều thử thách, nhưng đó là con đường của phát triển bền vững, phù hợp với xu thế xã hội. Tôi tin chị và những dự án tiếp theo sẽ giúp chị với những chí hướng phát triển lan tỏa thật xa để sản phẩm chủ lực  “trà Thái Nguyên” vượt qua lãnh thổ Việt Nam đến với bạn bè năm châu, để khẳng định một nét văn hóa ẩm thực đặc trưng riêng của người dân đất Việt.